Khi món quà lớn nhất là được lắng nghe…

“Con chỉ muốn được đọc truyện một ngày không ai giục giã…”

Câu nói của Trịnh Lan Chi, học sinh lớp 3A, Trường Tiểu học Ngọc Hà (quận Ba Đình, Hà Nội), khiến người viết không khỏi chững lại. Cô bé với đôi mắt trong veo, giọng nói nhỏ nhẹ, chia sẻ: “Con thích truyện của bác Tô Hoài lắm. Nếu được ước một điều vào ngày 1/6, con mong được tặng một bộ truyện mới và con mong bố mẹ cho con một ngày thật rảnh không học thêm, không làm bài, chỉ nằm đọc truyện thôi…”.

Bạn Trịnh Lan Chi và bộ truyện yêu thích của mình

Không đòi hỏi đồ chơi đắt tiền, cũng chẳng mong đi du lịch xa, ước mơ của Lan Chi đơn giản là một ngày được sống trọn vẹn với sở thích, không bị nhắc nhở, không bị giục giã.

Mẹ của Lan Chi, chị Hoàng Hải Ly, sau khi nghe con chia sẻ, lặng người: “Tôi cứ nghĩ cho con đi bơi, cho đi chơi là tốt nhất nhưng hóa ra điều con cần lại là một khoảng lặng, một ngày yên bình không lịch trình dày đặc. Tôi giật mình nhận ra đã quá quen với việc sắp xếp mọi thứ cho con mà quên mất hỏi con có thực sự vui hay không…”.

Trong khi đó, với các em lớn hơn, ước mơ cho ngày 1/6 lại mang hình hài của khát vọng và niềm tin. Nguyễn Khánh Tùng, học sinh lớp 8A8, Trường THCS Kim Giang (quận Thanh Xuân, Hà Nội) nói một cách đầy quyết tâm: “Em muốn đỗ vào trường cấp 3 mà em mơ ước. Trường đó có nhiều câu lạc bộ sáng tạo và môi trường học rất năng động”.

Lan Chi và mẹ trong một chuyến dã ngoại cuối tuần

Tùng không cần quà mà chỉ cần sự ủng hộ và tin tưởng từ bố mẹ. “Bố em là bộ đội, nên không có nhiều thời gian với em. Khi biết em muốn thi vào trường chuyên đó, bố rất nghiêm túc hỏi han, động viên em học tập. Em rất vui, vì thấy bố không chỉ yêu thương mà còn tin em”, Khánh Tùng tâm sự.

Con muốn sẻ chia, chứ không muốn sắp đặt

Ngày nay, bên cạnh cuộc sống thực, trẻ em còn sống một cuộc đời khác - cuộc đời online. Ở đó, các em tiếp xúc với mạng xã hội, game, video, hình ảnh... như một phần quen thuộc hằng ngày. Không phải ai cũng ý thức được những mối nguy ẩn nấp sau mỗi cú click chuột, mỗi đường link tưởng chừng vô hại.

Nguyễn Khánh Tùng chia sẻ về mục tiêu thi vào trường cấp 3 mơ ước

Lan Anh, học sinh lớp 5, ở quận Hoàng Mai, Hà Nội, từng khóc nức nở khi mẹ phát hiện con vào một hội nhóm trên mạng xã hội với nội dung độc hại. “Con chỉ thấy có nhiều bạn cùng tuổi chia sẻ nên vào xem nhưng không ngờ có những video rất sợ… Con sợ mà vẫn không dám nói với ai”, bé lí nhí kể lại.

Sau câu chuyện đó, mẹ Lan Anh, chị Trần Thu Thủy đã thay đổi hoàn toàn cách dạy con. “Trước đây tôi cấm đoán. Giờ thì tôi ngồi xuống cùng con, mở mạng ra, chỉ cho con phân biệt điều tốt, xấu. Tôi dạy con biết từ chối lời mời kết bạn lạ, biết báo cho mẹ nếu thấy điều gì đó khiến con khó chịu. Tôi học làm bạn với con”.

Theo khảo sát từ Tổ chức cứu trợ trẻ em quốc tế Save the Children năm 2024, hơn 60% trẻ em Việt Nam trong độ tuổi từ 9 - 16 từng tiếp xúc với nội dung bạo lực, khiêu dâm hoặc bị bắt nạt trên mạng. Nhiều em không dám kể với cha mẹ vì sợ bị trách phạt. Điều đó cho thấy, để bảo vệ trẻ trên không gian số, trước tiên cần xây dựng một môi trường gia đình an toàn về cảm xúc, nơi trẻ dám nói và được tin tưởng.

Khoảnh khắc bố con cùng đi dạo trong công viên - điều Tùng mong có nhiều hơn

Lắng nghe không chỉ là nghe để trả lời

Ngày Quốc tế thiếu nhi, xin đừng chỉ chọn quà mà bố mẹ hãy chọn sự hiện diện. Đừng chỉ lên kế hoạch cho một chuyến đi, mà hãy lên kế hoạch lắng nghe con. Hỏi con: “Con muốn gì hôm nay?” và cam kết thực hiện điều đó bằng thời gian, sự kiên nhẫn và tình yêu thương.

Bởi đôi khi chỉ cần một cái ôm, một buổi chiều cùng làm bánh, một buổi tối tắt wifi để trò chuyện cũng đã là món quà quý nhất với trẻ em. Ký ức đẹp nhất không phải là lần được tặng món đồ chơi to nhất, mà là lần được ngồi trong lòng mẹ nghe kể chuyện, là lần bố dắt tay đi dạo trong công viên sau bữa cơm chiều.

Chúng ta đang sống trong một thời đại mà trẻ em dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết - từ áp lực học hành đến những hiểm họa vô hình từ thế giới mạng. Bảo vệ trẻ không chỉ là che chở mà còn là trao cho các em kỹ năng, sự tin tưởng và quyền được nói lên tiếng nói của mình.